Dick van der Vaart
Dit opiniestuk verscheen 11 juni in Cobouw.
‘Voetbal is simpel, maar simpel voetballen blijkt vaak het moeilijkste wat er is’ - Johan Cruijff
Hoe kan het toch dat we er in de bouw regelmatig zo’n chaos van maken? Hoe komt het dat er processen worden gecreëerd waarbij het overzicht ontbreekt? Waarbij het onduidelijk is wie waarover gaat, wanneer er besluiten genomen moeten worden en wanneer welke deelnemer in de keten nu precies wat moet doen? En dat terwijl we tegelijkertijd misschien wel het mooiste vak ter wereld hebben. We bedienen klanten die zitten te springen om onze diensten en producten. Hoe kan het dat we al eeuwenlang prachtige en ingewikkelde dingen bouwen, maar toch iedere keer weer opnieuw het wiel willen uitvinden?
Fouten, frustraties en boosheid
De symptomen zijn voor alle partijen herkenbaar: veel fouten, frustratie en boosheid. Regelmatig de hakken in het zand, veel verwijtende e-mails en juridisch getouwtrek over en weer, lange doorlooptijden, voortdurend uitlopende planningen en kostenoverschrijdingen. En het ergste: niet zelden uitval van goede vakmensen.
Vaak worden als ultieme poging het tij te keren bouwteams uitgebreid of goede vaklui vervangen omdat ze niet zouden voldoen. En cynisch genoeg is dat vaak nog waar ook: je moet in heel veel processen in de bouw bijna een superheld zijn om het geheel nog te kunnen overzien. En superhelden, daar zijn er helaas niet veel van.
Ik kan zo een aantal recente voorbeelden opsommen, van hele grote tot kleinere bouwprojecten, waar deze symptomen de kop opsteken. Waar het overzicht kwijt is. De betrokkenen zien niet meer wat als eerste moet worden aangepakt en wat een volgende stap zou kunnen zijn. Terwijl de vraag ‘Wat ga ik vandaag doen zodat ons project daadwerkelijk een stapje volgens plan richting doel gaat?’, toch niet al te ingewikkeld is.
Jip en Janneke
Jip & Janneke
En juist daar zie ik dan ook de oplossing: maak het vooraf allemaal wat minder ingewikkeld. Ontwerp excellente ‘Jip & Janneke’-processen die iedereen begrijpt en kan overzien. Op de meeste bouwplaatsen lopen immers meer ‘gemiddelde’ mensen rond dan superhelden.
Zo’n eenvoudige benadering helpt ook om nieuwkomers in het team, opdrachtgevers, klanten, overheden, omwonenden en andere stakeholders mee te nemen in het proces.
Als zij het niet begrijpen hebben we iets te ingewikkeld en meestal ook te groot gemaakt. Zorg er in zo’n geval voor dat iedereen het wèl weer begrijpt. Door dingen kleiner te maken. En bijvoorbeeld ook door zaken te visualiseren: plaatjes zeggen meer dan praatjes. Maak doelstellingen, besluitvorming, planningen, rolverdeling en acties vooraf extreem visueel zodat iedereen direct kan zien wat de bedoeling is en er geen verschil van inzicht meer kan ontstaan over wat het beste is voor het proces.
Mijn vuistregel: Als niet iedereen in het bouwteam binnen één minuut het proces kan overzien, dan is het al te ingewikkeld. Ongeacht de omvang van het bouwproject.
Johan Cruijff zei ooit: ‘Voetbal is simpel, maar simpel voetballen blijkt vaak het moeilijkste wat er is.’ Ook voor de bouw is dat een waarheid als een koe. Toch loont het de moeite om het te gaan doen. Houd het simpel!
