Drie waardevolle doelen die je alleen bereikt met zelfsturing

Zelfsturing… Is het een hype die wel weer overwaait? Is het iets waar je als organisatie aan moet, wil je interessant zijn voor de millennials? Is het interessant omdat je minder managementkosten hebt als organisatie? En bestaat zelfsturing eigenlijk wel, of is zelfregulering het hoogst haalbare? Er wordt veel over geschreven en het wordt te pas, en helaas ook te onpas, gebruikt. Hieronder drie waardevolle doelen die je alleen bereikt in een organisatie waar de professionals zelf aan het roer staan.

Wanneer je een organisatie hebt met mensen die zelfstandig opereren en veel beslissingen zelf en samen maken, is je organisatie vele malen robuuster dan wanneer de meeste beslissingen door een klein aantal, vaak toch al veel te drukbezette, managers gemaakt worden. Immers, er zijn veel meer professionals op de werkvloer dan managers, dus ook als de manager er niet is worden de beslissingen in de dagelijkse processen gewoon genomen. Daarbij komt dat de professionals op de werkvloer de dagelijkse informatie van de processen en de klanten 'real-time' beschikbaar hebben. Als ze in staat zijn op basis daarvan zelf de juiste beslissingen te nemen, is de organisatie direct veel wendbaarder dan wanneer deze beslissingen in tijd, persoon en vaak ook ruimte gescheiden zijn van het moment waarop het gebeurt. Om nog maar eens een hip woord te gebruiken: dit is waar 'Agile' over gaat.

Dit betekent overigens niet dat de managers geen functie meer hebben. Ze zijn belangrijke aanjagers van continue ontwikkeling op zowel procesniveau als op mensniveau. Vergelijk het met de topsport: de coaches en trainers kunnen tijdens de wedstrijd niet veel betekenen, maar zijn cruciaal voor het ontwikkelen van het team.

Ik zou zo ontzettend wensen dat mijn kinderen zouden leren van mijn fouten, maar helaas… Ze moeten hun eigen fouten maken om van te leren. Ik kan alleen maar soms de grootste schade voorkomen als ik iets aan zie komen en er voor ze zijn als steun en toeverlaat of, als ze willen, om uit te leggen wat er volgens mij misging, als ze het zelf nog niet begrijpen.

En laat bovenstaande voor volwassenen nu meestal ook gelden: je kunt wel wàt leren van de fouten van anderen, maar het meeste leer je toch echt van de fouten die je zelf maakt. In een zelfsturend team waarin je als professionals zelf de beslissingen neemt, leer je dan ook veel meer dan wanneer de manager de beslissingen heeft genomen voor je. Je zult merken dat het leertempo drastisch stijgt als een team zelfstandig wordt. Dit maakt het ontwikkeltempo van de organisatie vele malen hoger. Iets wat je keihard nodig hebt in de continu veranderende markt om ons heen.

Terwijl bovenstaande doelen het middel van zelfsturing al erg aantrekkelijk maken, heb ik het voor mij persoonlijk belangrijkste doel als laatste bewaard. Dat is het volgende: In teams met een traditionele 'baas' die de belangrijke beslissingen neemt, kom je over het algemeen als teamlid prima weg met onvolwassen gedrag. Je kunt met elkaar opstandig reageren (vaak als de baas er even niet is) en je weer netjes aangepast reageren als je het gevoel hebt dat de baas meekijkt. Je kunt met elkaar in de slachtofferrol wanneer je samen aan de koffieautomaat klaagt over 'wat ie nou toch weer bedacht heeft'. Wanneer je echter als professional gevraagd wordt om zelf, in overleg met je team, beslissingen en verantwoordelijkheid te nemen, wordt er een enorm beroep gedaan op de kwaliteit van beslissingen die je neemt en daarmee op de volwassenheid van de communicatie met elkaar. De mate waarin het lukt om volwassen met elkaar te communiceren bepaalt in belangrijke mate het succes van een zelfsturend team. Je zult merken dat niet alleen de output van de teams die deze stappen zetten drastisch verhoogt, maar ook dat de teamleden als mens enorm groeien.

Hoewel het niet eenvoudig is om zelfsturing te organiseren, omdat het impact heeft op vele aspecten van de organisatie, maken de bovenstaande doelen het mijns inziens meer dan de moeite waard om het wèl te gaan realiseren. Gelukkig hoef je het wiel in deze niet zelf uit te vinden en zijn er inmiddels goede handvatten die je kunt gebruiken om zelfsturing in iedere organisatie mogelijk te maken.