De bouwvakker aan het roer – Van doener naar denker

Op de bouwplaats zijn we gewend aan een duidelijke hiërarchie. De voorman geeft de instructies. De bouwvakker voert ze uit. Een traditionele aanpak waar veel bedrijven het goed op doen. Toch kan het beter!

Deze manier van werken laat namelijk een belangrijke kracht onbenut: de denkkracht van de professionals in de uitvoering. Daar ligt een enorm, vaak onbenut potentieel waarmee je als organisatie het verschil kunt maken in (proces)verbeteringen en innovaties.
Waarom lukt het dan nog niet overal om dat potentieel echt te benutten?

Het probleem zit zelden in de houding of motivatie van de bouwprofessionals zelf. De beperking ligt vaak in de manier van leidinggeven. Veel leidinggevenden associëren leiderschap nog met aansturen. Maar sturen impliceert dat één iemand de route bepaalt en de rest volgt. Wanneer medewerkers geen ruimte ervaren voor eigen ideeën, voelen ze zich ook niet uitgenodigd om mee te denken. En wie alleen uitvoert wat is opgelegd, ontwikkelt geen eigenaarschap. Het gevolg? Minder betrokkenheid, minder initiatief en vaak ook gepaard met geklaag en gebrek aan motivatie. Dat komt de sfeer en de resultaten niet ten goede.

Een van de belangrijkste pijlers van de Iedere-Dag-Beter-aanpak is het verschuiven van de rol van medewerker: van puur uitvoerder naar doener én denker. Dit concept is niet nieuw. Het vraagt om een andere manier van leidinggeven.

In mijn tijd bij Defensie heb ik ervaren hoe krachtig dit principe werkt. Hoewel de militaire wereld bekendstaat om haar hiërarchie, werken de meest effectieve leiders niet met gedetailleerde instructies, maar met zogeheten opdrachtgerichte commandovoering.
De commandant geeft het doel en het gewenste effect aan, bijvoorbeeld: “Beveilig die brug.” Het team bepaalt vervolgens, binnen de gestelde kaders, zelf hoe dat doel het beste bereikt kan worden.

Ik kan je uit persoonlijke ervaring vertellen, dat die vrije ruimte voor de drive zorgt om samen tot de beste oplossing te komen. Het vergroot de betrokkenheid, het vertrouwen en de verantwoordelijkheid. Mensen willen bijdragen aan een goed resultaat, zeker als ze de vrijheid krijgen om hun eigen kennis en ervaring in te zetten.

Dat principe geldt net zo goed in de bouw. Geef de timmerman die al twintig jaar kozijnen plaatst niet alleen de opdracht om ze te monteren, maar vraag ook: “Hoe kunnen we de kozijnen veiliger en sneller plaatsen?”

De timmerman, de ware expert op dat vlak, kent de knelpunten én de oplossingen. Als hij de ruimte krijgt om mee te denken, ontstaan er oplossingen die direct effect hebben op kwaliteit, veiligheid en efficiëntie.

In het traditionele model wordt de vakman betaald om te plaatsen. In het Iedere-Dag-Beter-model wordt hij betaald om te plaatsen en mee te denken over hoe het beter kan. Dat is de kern van vakmanschap in beweging.

Om het volle potentieel van je mensen te benutten, is er dus een omslag nodig in leiderschap. Minder sturen, meer luisteren. Minder controleren, meer vertrouwen. Als leidinggevende creëer je een cultuur waarin mensen zich veilig voelen om ideeën te delen, ook als die afwijken van de standaard. Je hoeft niet altijd direct iets met elk voorstel te doen, maar door écht te luisteren, groeit het gevoel van eigenaarschap.

Wanneer mensen merken dat hun inbreng telt, stijgt niet alleen de motivatie. Ook de prestaties van het team gaan omhoog.

Persoonlijk leiderschap begint dus niet bij een titel of functie, maar bij de bereidheid om ruimte te geven aan jezelf én aan anderen.

De bouwsector staat voor enorme uitdagingen: verduurzaming, krapte op de arbeidsmarkt, hoge tijdsdruk. De oplossingen liggen niet alleen bij management of directie. Ze liggen bij de vakmensen zelf. Door hen actief te betrekken en hun denkkracht te benutten, bouw je aan een organisatie die elke dag een beetje beter wordt.

Wil je als leidinggevende leren hoe je die omslag maakt van aansturen naar inspireren, van controle naar vertrouwen?

Ontdek de Training Persoonlijk Leiderschap van LearningWaves en leer hoe jij jouw team helpt groeien — van doener naar denker.

Wil je reageren op deze blog? Dat kan!