Organisaties als 'school of life'

Het is weer voorbij. Die mooie zomer. Ik heb er volop van genoten en ik hoop jij ook. Tijd om weer fris aan de slag te gaan!

Voor de vakantie schreef ik dat ik in elk geval wilde uitrusten en uitzoomen. Dat is gelukt. Ik heb mezelf afgevraagd wat ik kan bijdragen aan de veranderingen die er nodig zijn in de wereld. Er zijn helaas ontzettend veel structurele problemen die een grondige aanpak vergen en die ik een warm hart toedraag. Die kan ik niet allemaal tegelijk aanpakken. Wil ik een bijdrage leveren, dan zal ik dus een keuze moeten maken. En ik vertel je graag hoe ik tot die keuze gekomen ben.

Terwijl ik even niet met de dagelijkse business hoefde bezig te zijn, dacht ik terug aan de tijd dat ik een half jaar stageliep in Amerika, zo’n 22 jaar geleden. Als ik met mensen sprak over studeren in Nederland, verbaasden zij zich erover dat studeren in Nederland nagenoeg volledig 'gratis' was. In eerste instantie begrepen ze het concept vaak niet. Na wat uitleg echter, kwamen we tot de conclusie dat het geweldig was dat iedereen zo gelijke kansen krijgt. Sterker nog, ze gaven toe dat de 'American Dream' waarin iedereen kan bereiken wat hij wil, ongeacht afkomst, eigenlijk een utopie was geworden in Amerika. En in Nederland was dat juist nog wél mogelijk.

Ik zeg bewust ‘was’. Het is steeds lastiger om 'een kwartje te worden’, wanneer je 'voor een dubbeltje geboren bent’. Dit blijkt helaas uit de cijfers. In ruim 20 jaar tijd, zijn we er dus erop achteruit gegaan! Bovendien hoor ik veel te vaak ‘ze’ in plaats van ‘we’ als het over deze ontwikkelingen gaat. Mensen klagen dat ‘ze verkeerde beslissingen nemen’. De oorzaak van deze verwijdering is volgens mij dat veel mensen het gevoel hebben geen grip te hebben op de beslissingen die er over hun leven genomen worden. Ik vind dit een zorgelijke ontwikkeling. Volgens mij is het ‘wij-gevoel’ de basis van een goed functionerende democratische samenleving.

Het raakt me dat ontwikkelingskansen zijn afgenomen. Ik vind het cruciaal dat iedereen gelijke kansen krijgt en kan participeren in onze samenleving. Daarom wil ik bijdragen aan het bevorderen van sociale mobiliteit.

Zoals ieder maatschappelijk probleem, kent sociale mobiliteit meer dan één invalshoek en zijn er verschillende manieren om het aan te pakken. Ik wil het bevorderen van sociale mobiliteit benaderen vanuit mijn werkveld: organisaties. In mijn ogen kunnen organisaties een belangrijke rol hierin hebben. Bovendien zullen organisaties hiervan zelf ook profiteren. Als zij investeren in de persoonlijke ontwikkeling van mensen op sociaalmaatschappelijk gebied, heeft dat ook effect op de prestaties van deze mensen op hun werk. De vaardigheden die op dit gebied nodig zijn, zorgen namelijk ook voor grotere betrokkenheid en motivatie in ieders werkende leven.

Wanneer ik naar persoonlijke ontwikkeling kijk, dan is het verschil tussen de intensiviteit van leren in de eerste 16 tot 25 jaar van ieders leven en de periode daarna, bizar. Nadat je je diploma op zak hebt, lijkt het wel alsof je geacht wordt alles te weten en kunnen om succesvol te zijn in de rest van je leven. Veel mensen staan na hun schoolperiode nagenoeg stil in hun persoonlijke ontwikkeling. 

Natuurlijk leer je iedere dag en leer je van allerlei ervaringen, zowel in je privésituatie als tijdens je werk. Dat gebeurt echter vaker toevallig dan gepland. Sommigen volgen nog een paar trainingen. En slechts een enkeling heeft de zin en het doorzettingsvermogen om naast het werk nog een intensieve opleiding te volgen. Bovendien zijn het veelal mensen op kader- en hoger managementniveau die nog aanvullende opleidingen hebben genoten en veel minder de professionals in de dagelijkse praktijk. Dit heeft een negatief effect op de sociale mobiliteit van mensen. Het zet veel mensen vast en vergroot de afstand tussen mensen als professionals onderling en tussen professionals en hun leidinggevenden. Mensen voelen zich niet capabel genoeg of zelfs niet (gelijk)waardig.

Om dit te doorbreken en je sociaalmaatschappelijk te kunnen ontwikkelen, hebben mensen vaardigheden nodig waarmee ze als volwaardig teamlid kunnen meedoen in de dagelijkse praktijk. Op die manier worden ze onderdeel van de sturing en ontwikkeling van het team en de organisatie waar ze werkzaam zijn. Dan heb ik het over vaardigheden als: kritisch denken, probleemoplossend vermogen, samenwerken, draagvlak creëren, zelfmanagement, het leren leren van nieuwe vaardigheden, doorzettingsvermogen, flexibiliteit en omgaan met stress. Dit soort vaardigheden leren we niet of te weinig op school. Ik zie daarom de organisatie als dé context waarin deze ontwikkeling centraal zou moeten staan. Bijna iedereen besteedt er immers een serieus deel van zijn leven.

Deze vaardigheden die mensen helpen om op hun werk succesvol te zijn, helpen hen ook enorm in hun persoonlijke leven. Het zijn generieke vaardigheden die in elke context kunnen helpen. Hoe meer mensen deze vaardigheden bezitten, hoe makkelijker samenwerking verloopt en hoe meer kansen er voor iedereen zijn om zich in een organisatie én dus de maatschappij te bewegen. Organisaties waarbinnen persoonlijke ontwikkeling een belangrijke plek heeft, dragen daarom niet alleen bij aan de professionele ontwikkeling van hun mensen. Ze bevorderen ook de algemene sociale ontwikkeling van onze hele maatschappij.

Om hierin succesvol te zijn, is het belangrijk dat iedereen in een organisatie bijdraagt. Iedereen heeft de verantwoordelijkheid om zich in te zetten en om collega's de gelegenheid te geven om mee te doen. Uit ervaring in de praktijk blijkt dat organisaties die dit doen, ook een enorme toename van betrokkenheid in motivatie genereren.

Intrinsieke motivatie kent drie hoofdingrediënten: autonomie, meesterschap en verbondenheid Wanneer organisaties een cultuur kunnen creëren waarin dat mogelijk is, neemt de intrinsieke motivatie van mensen toe. Dat komt omdat zowel hun gevoel van autonomie, als hun meesterschap én hun verbondenheid toenemen. Mensen ervaren dat ze zelf meer invloed hebben op de dagelijkse situatie. Hierdoor ervaren zij meer grip hebben op hun dagelijkse werk, hun eigen ontwikkeling en de zaken die impact hebben op hun werk en hun leven. Tot slot zal er weer een sfeer ontstaat waarin iedereen mee kan doen en wordt gewaardeerd voor zijn bijdrage. 'Zij' wordt dan weer 'wij'.

Ik ga me inzetten om zo veel mogelijk mensen te bewegen om de handschoen van persoonlijke ontwikkeling op te pakken. Ik wil directies en managers overtuigen van het belang en vervolgens de kennis en middelen ter beschikking stellen om dit in de praktijk te brengen. Op deze manier wil ik mijn bijdrage leveren aan een samenleving waarin iedereen weer het gevoel heeft mee te doen én te kunnen groeien.

Ik ben benieuwd welke inzichten jij hebt gekregen deze zomer? Misschien deel je mijn visie. Ik maak graag tijd om eens samen te sparren!