Puberteit en WC-wijsheid

Soms pik je dingen op die maar niet uit je geheugen gaan. Zo kwam ik jaren geleden bij een vriend op het toilet de tegelwijsheid tegen: ‘puberteit: als je ouders vervelend beginnen te doen’. Wow, zo had ik er nog nooit naar gekeken. Wat een mooie manier om de puberteit te herkaderen. Deze kreet is blijven hangen omdat juist die vriend super met z’n puberkinderen omging. Terwijl ik met grote interesse (en soms een beetje angst) dichter bij de puberteit van mijn eigen kinderen kom, gebeurt er iets interessants in mijn werkomgeving…

In mijn vorige blog benoemde ik de drie belangrijkste functies van werk in mijn leven. Eén daarvan is werken in ‘een omgeving voor persoonlijke groei in volwassenheid’. Daarbij doel ik op volwassenheid zoals die beschreven worden in de Transactionele Analyse (TA). De TA kent drie zogenaamde ego-posities. Die van ‘ouder’, ‘volwassene’ en die van ‘kind’. Iedereen communiceert op elk moment vanuit één van deze posities. Daarbij stelt de theorie dat de meest functionele manier van communiceren die is van volwassene tot volwassene. Want alleen dan is er echt sprake van gelijkwaardige communicatie; echt contact maken met de ander, in het hier-en-nu en zonder oordeel communiceren.

Volwassen-volwassen communicatie kan een behoorlijke opgave zijn in de werkomgeving. Op je werk wordt veel van je verwacht, het tempo van handelen ligt hoog en er wordt regelmatig een beroep op je gedaan om in de ouderrol of juist in de kindrol te springen. Maar goed, ik wilde graag een omgeving voor persoonlijke groei en ik kan je zeggen: ik zit er middenin!

Bij Arpa is ‘practice what you preach’ een belangrijke waarde. We richten onze organisatie in als een Lerende Organisatie en testen alle technieken waarmee wij onze trainees bestoken, zelf uit. Daarbij willen we het leertempo zo hoog mogelijk maken. Al jaren passen we Learn-technieken en vernieuwende organisatievormen toe waarmee we snel vooruitgang boekten. Toch ontdekten we dat ons leertempo afvlakte, wat waarschijnlijk te maken heeft met onze organisatiestructuur.

Begin dit jaar hebben we de stoute schoenen aangetrokken en zijn als bedrijf overgestapt naar Holacracy als nieuw ‘besturingssysteem’ voor onze organisatie. Het systeem is relatief nieuw. Het is ontwikkeld door Brian Robertson en het gaat uit van het principe dat er verschillende rollen nodig zijn in een proces om het goed te laten lopen. Denk daarbij aan de rol van ‘eerste klantcontact’, ‘strategieontwikkelaar’ of ‘plezier en gezondheid’. Daarbij heeft iedereen in de organisatie meerdere rollen. In een kleine organisatie zouden genoemde rollen bijvoorbeeld prima door één persoon vervuld kunnen worden.

Het is organisatorisch interessant wanneer rollen door verschillende mensen ingevuld worden. Dan is er namelijk communicatie nodig om het werk uit te voeren en de rollen continu te laten evolueren. De wereld verandert nu eenmaal razendsnel! Verder gaat Holacracy er vanuit dat deze rollen autonoom kunnen opereren, dus verantwoordelijkheden en bevoegdheden hebben en… dat de rolhouders volwassen met elkaar communiceren om het optimale uit de samenwerking tussen de rollen te kunnen halen.

Om ervoor te zorgen dat die volwassen communicatie tot stand komt, kent Holacracy geen organisatorische hiërarchie, maar een soort ‘gedragsregels’ die een volwassen manier van communiceren tussen rolhouders als het ware afdwingt.

Het fascinerende in onze transformatie naar deze nieuwe manier van organiseren, is dat er allerlei gedrag naar boven komt dat opvallend veel overeenkomsten vertoont met de puberteit. Degenen die van oudsher hiërarchisch hebben gefunctioneerd (en dat hebben we bijna allemaal) schieten zomaar per ongeluk in hun oude ‘kind’ of ‘ouder’-gedrag wat veel verwarring en emotie aan beide kanten oproept. Iedereen moet steeds dicht bij zichzelf blijven om op een volwassen manier met elkaar te communiceren.

Mijn overtuiging is dat de vaardigheid om in echt contact, in het hier-en-nu en zonder oordeel te kunnen communiceren, enorm veel wrijving en schade kan voorkomen. En dat beperkt zich niet alleen tot de zakelijke context. Ik ben ervan overtuigd dat iedereen het kan leren en dat iedereen een volwassen-volwassen gesprek als zeer prettig ervaart.

Je voelt ondertussen wel aan dat (werken aan) een volwassen manier van communiceren ons heel veel brengt. Onze nieuwe manier van organiseren, zorgt ervoor dat mijn werkplek als een enorme spiegel fungeert op het gebied van communicatie. Hoe waardevol is dat? Het doet wellicht soms pijn, noem het groeistuipen, maar net als de puberteit is het een prachtig avontuur!