Werken tussen chaos en orde

Al een tijdje heb ik de overtuiging dat de meest interessante dingen in het leven gebeuren in het gebied tussen chaos en orde. Teveel orde is saai, teveel chaos levert stress op. Ik vond het dan ook leuk om te lezen dat dit principe ook op gaat voor kunst. Zo blijkt het mogelijk om wiskundig te voorspellen of kunst spannend en interessant gevonden zal worden aan de hand van de verhouding tussen orde en chaos.

Ook is een wereld met een gezonde balans tussen orde en chaos een ideale leer- en werkomgeving. Op de eerste plaats zul je continu streven naar orde. En op het moment dat het gelukt is om deze orde te scheppen, zet je deze met een heel gericht gekozen innovatie weer op z’n kop, om vervolgens weer stap voor stap de orde op te zoeken.

Een goede docent weet dit en maakt er continu gebruik van. Neem bijvoorbeeld het vak wiskunde op school (en doe daarbij de aanname dat de leerling in het volgende voorbeeld de nut en noodzaak van wiskunde inziet). De leerling begint aan een nieuw hoofdstuk waarbij hij leert kwadrateren. Op het moment dat hij dat onder de knie heeft, zal de docent niet vragen dit trucje eindeloos te herhalen, maar het volgende onderwerp introduceren: worteltrekken. Als het tempo waarop nieuwe principes worden geïntroduceerd aansluit op het leertempo van de leerling, zal deze het niet saai gaan vinden en zal de leerling ook niet afhaken omdat hij door de bomen het bos niet meer ziet. De leerling zal zich continu uitgedaagd en geprikkeld voelen. Op deze manier kun je vaardigheden en kennis snel ‘stapelen’ waardoor je veel rendement uit je inspanningen haalt.

Als we dit vertalen naar ons dagelijkse werk, dan valt me op dat er maar in weinig organisaties bewust wordt gestuurd op het opereren in het gebied tussen orde en chaos. Ik zie soms werkomgevingen die weliswaar bijzonder ordentelijk georganiseerd zijn, maar waar veel te weinig wordt geïnnoveerd. Daarnaast zie ik werkomgevingen waarbij het iedere dag voor teamleden weer spannend is hoe en òf ze het werk afkrijgen. Omgevingen waar je over de vernieuwingen struikelt, maar waar de chaos er ook voor zorgt dat er veel te weinig rendement uit zowel het primaire proces als uit innovaties wordt gehaald.

Hoe mooi zou het zijn als managers voldoende tijd zouden hebben om te kunnen sturen op de principes van orde en chaos? Stel dat deze managers een aantal taken – zoals plannen en controleren – aan de teams zelf zouden overlaten, waardoor de manager een coachende rol kan pakken en de ruimte krijgt om zich te verdiepen in het leer- en vernieuwingstempo van teams en teamleden. En daarop kunnen inspelen zoals die wiskundedocent van hiervoor. Iedere keer als het team iets onder de knie heeft, wordt de lat verhoogd en de volgende innovatie bedacht en aangepakt.

Om deze ‘docent’ te kunnen zijn, is het belangrijk om je te verdiepen in de vaardigheden, leervoorkeuren en ambities van je teamleden en deze te combineren met de innovatiebehoeften van de markt. Je bent dan iedere dag bezig om mensen uit te dagen en te ondersteunen in een optimaal groeiproces. Je rendement zal veel hoger zijn; immers het bekende is onder controle en de toekomst is gegarandeerd waardoor er continu gewerkt wordt aan de klantwens van morgen.

Wanneer ga jij werken tussen chaos en orde?

Lees hier een onderzoek naar schoonheid tussen orde en chaos.