Beter, sneller en leuker bij Breman Zuid

Dit verhaal is een deel uit de strategiecase over Breman Zuid die verschenen is in maart 2021 in vakblad Installatie. Auteur: Eddy Buiting. De strategiecase is hier te verkrijgen en lezen. 

Hoe kun je door kritisch naar jezelf te kijken een beter product afleveren? Breman Zuid keek afgelopen jaren in die spiegel. De bedrijfsprocessen gingen op de schop. Lean, 3D, BIM en prefab werden omarmd. Een zoektocht naar de ambitie van de foutvrije woning. Traditioneel denken loslaten, zonder traditionele waarden te verliezen.

De werkplaats in Drunen laat al meteen zien wat hier de afgelopen vier à vijf jaren gebeurd  is, vertelt vestigingsdirecteur Leo Groeneveld. Breman Zuid heeft het complete proces van seriematige woningbouw, hét specialisme van de installateur ontleed, geanalyseerd en verbeterd. Als bouwen Lego is, of IKEA, dan liggen hier de blokjes al klaar. Met een digitale tekening, in de juiste kleur, afmeting en in een structuur waar een beetje tradionele jongen van achterover slaat.

Het ambacht verandert, maar verdwijnt zeer zeker niet. De nieuwbouw industrialiseert steeds meer, en de installateur gaat in die vaart mee. Eigenlijk moet hij er in voorop lopen, want het installatie-aandeel in de totale bouwkosten van een woning stijgt nog elk jaar. Toch worden er gemiddeld genomen nog zeker net  zo veel faalkosten gemaakt, dan er marge geschreven wordt. En dat is best raar voor een sector die alleen al door de energietransitie de wind fors in de zeilen heeft.

Breman Zuid was voorheen een traditioneel bedrijf. Fouten en faalkosten kwamen tot uiting op de bouwplaats. Denk aan maatvoeringen die niet kloppen, leveringen die niet compleet zijn, onduidelijkheden in de afspraken en verantwoordelijkheden met ketenpartners. “Wij zijn de bron van onze faalkosten gaan analyseren”, zegt Leo Groeneveld. “Conclusie was dat faalkosten te wijten zijn aan een slecht bestek, slechte tekeningen, fouten in de werkvoorbereiding of calculatie.” De monteur, vaak degene die de zwarte piet krijgt toegeschoven, is een eindstation, maar niet de bron.

De traditionele werkwijze moest overboord. Dat was duidelijk. Breman ging werken volgens een constant doorstromingsprincipe, waarbij het veel wijsheid haalt uit de leanprincipes. Strakke planningen zonder ruis, en die lopende een proces telkens verbeterd worden. Iedereen kent de verhalen wel uit de voertuigindustrie, waarbij fabrikanten als Scania en Toyota hun productieprocessen tot in detail in kaart brachten.

Groeneveld: “In de bouw is men gewend om te werken vanuit het push-principe: de aannemer belt, en wij gaan het maken. Dat betekent doorgaans: rennen geblazen. We denken nu vanuit het pull-principe. We gaan pas produceren wanneer je het nodig hebt, maar dan wel volgens een geolied proces dat tot in detail is voorbereid. Dit betekent in feite dat je gaat terugrekenen vanuit de oplevering, in plaats van dat je gaat rennen vanaf de eerste steen.” In dit proces werden hoofdaannemers, die toen nog geen ketenpartners heetten, meegenomen.

Om deze denkwijze handen en voeten te geven, ging Breman meten hoe veel tijd en momenten monteurs doorbrengen in woningen. Als installateur hoef je natuurlijk maar op gezette tijden in een nieuwbouwproject te komen opdraven. Bijvoorbeeld in de fundering, het maken van de installaties op een breedplaatvloer, of het afmonteren van het sanitair. Wachttijden en onnodige voorraden hierbij zijn allemaal faalkosten en daar willen we vanaf.

Uit de meting kwam naar voren dat bij een gemiddeld woningcasco er zestien werkgangen waren, dus momenten dat een monteur of team actief is op de bouwplaats. Groeneveld stelde de ambitie om dit terug te brengen naar vijf keer. Dit betekende bijvoorbeeld dat al het installatiewerk in het casco er in één werkgang in moest. Vanuit deze werkwijze werd verder teruggekeken in de organisatie. Welk bouwdeel moet wanneer geleverd worden, en hoe kunnen we dit tot in de puntjes voorbereiden? En hoe kunnen we al die werkgangen in een project van tientallen woningen tot een goed lopend treintje maken, waar geen enkel wagonnetje afgekoppeld wordt?

Het verbeteren van de werkprocessen wordt gerealiseerd door te denken in de 'one-piece-flow' en in ‘batches’; kleine eenheden die volgens het pull-principe en de werkganggedachte op afroep worden gerealiseerd. Na de proefwoning volgt een eerste deel van woningen, bijvoorbeeld zes: de eerste batch. In de tweede hap worden alle strubbelingen die in de eerste badge naar boven komen opgelost. Dat kan een logistiek ding zijn, een technisch onvolkomenheid of onvoorziene omstandigheden. En zo volgen batches elkaar op, zodat vrij snel de foutloze woning een feit is. Hierin komt het lean-principe sterk naar voren: constant verbeteren.

Gelukkig hebben we nu veel opdrachtgevers die onze processen ondersteunen en meedenken met verbeteringen. Samenwerking is hierin zeer belangrijk, wij schuiven in de keten steeds meer op van onderaannemer naar de rol van een gelijkwaardige partner naast de bouwers. Immers, we hebben hetzelfde doel en dat is om zo snel mogelijk een kwalitatief goede woning te bouwen waar de bewoner tot in lengte van jaren van kan genieten.

Beter, leuker, innovatiever, maar ook sneller: de gemiddelde bouwtijd op de bouwplaats neemt steeds verder af. Van een traditionele bouwtijd van één jaar naar een totale bouwtijd van achttien weken. Het kan volgens Leo Groeneveld nog veel sneller als iedereen zich aan de afspraken houd. De tijdsbesteding verplaatst zich steeds meer naar het werkvoorbereidingstraject, ziet ook Breman. Prefabricage krijgt een steeds grotere rol.

Belangrijke tip van Leo Groeneveld: zie prefab niet als een manier om kosten te reduceren. “Je bent gauw geneigd om te denken: ik kan met prefab snijden in mijn personeel. Zie het als: ik kan met hetzelfde aantal mensen mijn productie verdubbelen, en mijn marges verbeteren. Je medewerkers kunnen  automatiseren zien als een bedreiging, en dat is een doodsteek voor processen als deze. Ik heb geen enkele functie ter discussie gesteld. Onze medewerkers zijn ons grootste kapitaal en we hebben er alles voor over om die met plezier aan het werk te houden In 2020 hadden we een ziekteverzuim van 2,5 procent. Medewerkers met fysieke klachten kunnen in de werkplaats prefabben. Het werk is veiliger geworden en gezonder. Dat zien we terug in ons ziekteverzuim en verloop. De gekwalificeerde monteurs kunnen ondertussen doen waar zij écht goed in zijn, en voor zijn opgeleid. Zo wordt het werk voor iedereen beter én leuker.

Speciaal voor Installatie.nl deelde Breman een kijkje in hun werkplaats. Zo krijg je een goede indruk van hun strategie, structuur en werkwijze.