Mag je jezelf zijn...?

Ik ga ervan uit dat ikzelf en al mijn collega's onderdeel uitmaken van de organisatie omdat we iets waardevols toevoegen. Dat is de reden dat ik gewaardeerd word en dat ik mijn collega's waardeer. Of… is er meer…?

We hebben allemaal onze hebbelijkheden en onze onhebbelijkheden. De vraag is: mag je die allebei meenemen naar je werk? Je hebbelijkheden? Ja, breng ze mee, zet ze in en doe er meer van!  Dat zal iedereen direct met mij eens zijn. Ik zie dat onze onhebbelijkheden vaak zorgen voor ergernis bij collega's en zelfs tot schaamte bij onszelf. En ik denk dat dat juist de bron is van veel frustratie en zelfs burn-out. Andersom zie ik dat teams met collega's die elkaar helemaal accepteren zoals ze zijn, plekken zijn waarin mensen floreren.

Als je denkt dat je je mindere kanten kunt thuislaten, heb je het mis. Je bent wie je bent, of je nu thuis bent of op het werk. Wel kun je bepaalde eigenschappen tijdelijk onderdrukken. Ik zie het bijvoorbeeld bij mijn dochter. Ze is iemand die haar emoties intens beleeft. Als ze vrolijk is, dan loopt ze zingend door het huis en maakt ze de ene grap na de andere. Als ze zich ergens aan stoort, dan laat ze dat ook heel duidelijk merken. Ze kwam laatst thuis met haar rapport en daarop lees ik dat ze altijd een rustige leerling is. Hebben we het hier over dezelfde jongedame? Ik weet dat ze absoluut geen fan is van school, maar blijkbaar laat ze op school daarvan niks van merken. Dat verklaart dat ze, wanneer ze thuiskomt, altijd haar stoom afblaast. Ik vraag me direct af: hoe gezond is dat? Wat leert ze op emotioneel vlak? Dat ze haar emoties niet mag tonen? Wat doet het met haar emotionele balans? De hele dag jezelf inhouden en aan het einde van de middag alles eruit gooien. Welke druk zet het op haar relatie met anderen (op school en ook thuis)? En hoe kan ze in vredesnaam helemaal in haar kracht staan, als haar geleerd wordt dat ze niet helemaal zichzelf mag zijn?

Ik kan me niet voorstellen dat mijn dochter de enige is die hiermee kampt. Dus dit trekt op veel mensen een flinke wissel. Helaas verandert dat niet als we niet meer naar school hoeven. Ik zie dat we er in het bedrijfsleven vaak ook gewoon mee doorgaan.

In veel bedrijven hebben we onze mond vol van het belang van persoonlijke ontwikkeling. Het maximale uit jezelf halen. Wat er vaak wordt bedoeld is: ontwikkel de vaardigheden die je helpen bij het vervullen van je functie. En natuurlijk is het super dat je je daarin mag ontwikkelen. Het is waardevol voor de persoon en het is goed voor het bedrijf. Ik ben er daarom een enorme voorstander van. Toch gaat persoonlijke ontwikkeling wat mij betreft een paar stappen verder.

Het begint bij jezelf kennen; je hebbelijkheden én je onhebbelijkheden. Je lichte én je donkere kant. Het woord zegt het al: ont-wikkelen. Als ik het vrij vertaal: jezelf ontdoen van alle wikkels die je hebt omgedaan en omgekregen. Je hebt in je leven allerlei ervaringen gehad en op basis daarvan heb je keuzes gemaakt en overtuigingen opgebouwd. Die keuzes hebben je toen geholpen en de vraag is of ze je nog steeds helpen. Ik zie dat heel veel mensen daarmee worstelen. Volgens mij heeft dat te maken met de continue aandacht voor onze sterke kanten. Daarmee is bij veel mensen het idee ontstaan dat die andere kant niet de moeite waard zou zijn. Kijk maar naar alle social media: we laten vooral zien hoe super we alles voor elkaar hebben.

De oeroude Chinese wijsheid zegt al dat het leven bestaat uit dualiteit. Het meest bekende symbool om dit te duiden is het Yin-Yangsymbool. Yin kan alleen bestaan omdat Yang bestaat. Wist je trouwens dat het Yin gedeelte eigenlijk helemaal niet zwart getekend wordt, maar geel of rood? Alleen dat al maakt het een stuk minder 'zwart/wit', vind je niet?

Hoe kun je helemaal tot je recht komen, als je jezelf niet helemaal accepteert en respecteert zoals je bent? En hoe kun je als team optimaal uit de verf komen, als je elkaar niet volledig accepteert en respecteert? Je bent teamlid omdat je meer positieve kanten hebt, dan negatieve. (Tenminste, daar ga ik vanuit, waarom ben je anders teamlid?) Iedereen heeft zijn 'eigen-aardigheden'. De één is wat luidruchtig, de ander heeft geen besef van tijd en weer een ander fronst bij alles wat hij nog niet kent. Is dat erg? Ik mag hopen van niet. Wat zou het ontzettend saai zijn als iedereen hetzelfde was, toch?

Ik begeleidde onlangs een groep mensen van een productiebedrijf bij een eenvoudige oefening. Ik had iedereen gevraagd om van zichzelf een eigenschap op te schrijven waar hij/zij niet zo trots op was. Ik vroeg ze om die eigenschap te delen met twee collega's. Die collega’s kregen vervolgens de opdracht om vijf positieve aspecten van die betreffende eigenschap te noemen die zij in de praktijk hadden ervaren. Iedereen was verbaasd over de positieve dynamiek die daardoor ontstond. Er was zelfs één teamleider die na 35 jaar dienstverband op het punt stond om met pensioen te gaan. Hij was tot tranen geroerd en zei: "ik heb dit nog nooit van iemand gehoord." Ik zei toen: “Dat is dan nog nét op tijd!” En tegelijk dacht ik ook: “En eigenlijk rijkelijk laat…”

Dat wil natuurlijk niet zeggen dat je alles maar kunt doen 'omdat je nou eenmaal zo bent'. Of dat je alles maar van elkaar moet pikken zonder daarmee iets te doen. Het gaat om de uitgangspositie; je bent zoals je bent en dat is mooi!

Hoe zit dat met jou en in jouw organisatie? Kan iedereen zichzelf zijn? Check eens bij je collega's hoe zij jouw mindere kant zien.